بررسی ارتباط متقابل شاخص توسعه انسانی و آلودگی محیط زیست در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

2 استادیار، گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

3 کارشناس ارشد علوم اقتصادی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

چکیده

هدف اصلی این مقاله بررسی روابط کوتاه مدت و بلندمدت و نیز رابطه علیت بین شاخص توسعه انسانی و آلودگی محیط زیست در ایران طی دورة زمانی 1393-1360است، بدین‌منظور با استفاده از رویکرد آزمون کرانه‌ای هم‌انباشتگی و آزمون علیت گرنجری به بررسی روابط بین متغیرها پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که در کوتاه‌مدت تولید ناخالص داخلی سرانه و امید به زندگی اثری مثبت و معنادار بر انتشار آلودگی (گازهای دی‌اکسیدکربن، نیتروژن اکسید و دی‌اکسید گوگرد) دارند، همچنین نرخ باسوادی نیز بر انتشار آلودگی (دی‌اکسیدکربن و دی‌اکسید گوگرد) اثری منفی و معنادار می‌گذارد. در بلندمدت نیز تمامی متغیرها اثری معنادار و مطابق با انتظار بر انتشار آلودگی دارد. در رابطه با تأثیر آلودگی محیط زیست بر شاخص توسعه انسانی نیز، نتایج بدین‌صورت می‌باشد که درکوتاه‌مدت و بلندمدت دو گاز دی‌اکسیدگوگرد و نیتروژن اکسید به ترتیب اثری مثبت و معنادار و منفی و معنادار بر شاخص توسعه انسانی دارند. از نظر علیت نیز نتایج پژوهش نشان‌دهندۀ رابطة علی معناداری بین متغیرهای مورد مطالعه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Interaction Between the Human Development Index and Environmental Pollution in Iran

نویسندگان [English]

  • Bakhtiar Javaheri 1
  • Saman Ghaderi 2
  • Zahra Khalilzadeh Silabi 3
1 Associate Professor, Department of Economics, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
2 Assistant Professor, Department of Economics, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
3 Master of Economic Sciences, University of Kurdistan Sanandaj, Iran.,
چکیده [English]

The purpose of this paper is to examine both the short-term and long-term relationships, as well as the causal links, between the Human Development Index (HDI) and environmental pollution in Iran during the period from 1981 to 2014. To achieve this, the study employs the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) method and Granger causality tests. The findings indicate that, in the short term, GDP per capita and life expectancy have a positive and significant impact on the emissions of carbon dioxide, nitrogen oxide, and sulfur dioxide. Additionally, the literacy rate has a negative and significant effect on these pollutant emissions (carbon dioxide and sulfur dioxide). In the long term, all variables demonstrate a significant and consistent influence on pollution levels. Specifically, the study finds that sulfur dioxide and nitrogen oxide have contrasting effects on the HDI in both the short and long run, with sulfur dioxide having a positive impact and nitrogen oxide having a negative impact. The study also reveals significant causal relationships between the variables examined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental Pollution
  • Iran
  • Sustainable Development
  • Human Development Index
اخباری، رضا و آماده، حمید. (1396). کاربردی از فرضیه پناهگاه آلودگی در شناسایی صنایع آلاینده: شواهدی از رابطه تجاری ایران ـ چین، علوم و تکنولوژی محیط زیست، 12(2)، 32-15. DOI: 10.22034/JEST.2017.10623.
ترابی، تقی؛ خواجویی‌پور، امین؛ طریقی، سمانه و پاکروان، محمدرضا. (1394). تأثیر مصرف انرژی، رشد اقتصادی و تجارت خارجی بر انتشار گازهای گلخانه‌ای در ایران، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 9(1)، 84-63.
حسینی، حسن. (1384)، توسعه و شاخص توسعه منابع انسانی و بررسی وضعیت آن در ایران، فصلنامه پیک نور، 6 (1).
خوشنویس، مریم و پژویان، جمشید. (1395). بررسی مقایسه‌ای اثر آلودگی زیست‌محیطی بر شاخص توسعه انسانی در کشورها با سطوح مختلف توسعه‌یافتگی، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 12 (48)، 61-33.
خوشنویس، مریم و پژویان، جمشید. (1391). بررسی تأثیر آلودگی محیط زیست بر شاخص توسعه انسانی (HDI) در کشورهای توسعه‌یافته، فصلنامه علوم اقتصادی، 6(20). 68-39. DOR: 20.1001.1.25383833.1391.6.20.2.2.
دیزجی، منیره و غلامی‌نژاد دیزگاه، سولماز. (1391). رشد اقتصادی، توسعه انسانی و آلودگی آب ناشی از فعالیت‌های اقتصادی در کشورهای منتخب جهان، فصلنامه اقتصادکاربردی، 3(11)، 156-135. DOR: 20.1001.1.22516212.1391.3.0.6.2.
محمدی، حسین و سخی، فاطمه. (1392). تأثیر تجارت، سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه انسانی بر شاخص عملکرد محیط زیست، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 1(3)، 75-55.
محمدی، حسین و سراجی، محمد تیرگی. (1392). بررسی ارتباط میان رشد اقتصادی، آزادسازی تجاری و آلودگی محیط زیست: بررسی کشورهای منتخب منطقه خاورمیانه، فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی، 2(6)، 207-183.
مهدوی عادلی، محمدحسین و قنبری، علیرضا. (1392). تجریه و تحلیل رابطه هم‌جمعی و علیت میان انتشار دی‌اکسیدکربن، تولید ناخالص داخلی و مصرف انرژی در ایران، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 3(9)، 237-217.
Akhbari, R. & Amadeh, H. (2017). Application of Pollution Haven Hypothesis in identifying dirty industries Evidence of Iran - China commercial relationship. Journal of Environmental Science and Technology, 12(2), 15-32. DOI: 10.22034/JEST.2017.10623. [In Persian]
Anand, S. & Sen, A. (2000). Human development and economic sustainability. World development, 28(12), 2029-2049.
Bedir, S. & Yilmaz, V. M. (2016). CO2 Emissions and human development in OECD countries: granger causality analysis with a panel data approach. Eurasian Economic Review, 6(1), 97-11. DOI: 10.1007/ s40822-015-0037-2
Burke, P. J. Shahiduzzaman, M. & Stern, D. I. (2015). Carbon dioxide emissions in the short run: The rate and sources of economic growth matter. Global Environmental Change, 33, 109-121. https://doi.org/ 10.1016/j.gloenvcha.2015.04.012
Cherni, A. & Jouini, S. E. (2017). An ARDL approach to the CO2 emissions, renewable energy and economic growth nexus: Tunisian evidence. International Journal of Hydrogen Energy, 42(48), 29056-29066. https://doi.org/10.1016/j.ijhydene.2017.08.072
Cutler, D., Deaton, A. & Lleras-Muney, A. (2006), The Determinants of Mortality, Journal of Economic Perspectives, 20(3), 97-120. DOI: 10.1257/jep.20.3.97
Dizji, M. & Gholami nejad dizghah, S. (2012). Economic Growth, Human Development and Environmental Pollution in the Selected Countries, Applied Economics, 3(11), 135-156. DOR:  20.1001.1.22516212.1391. 3.0.6.2 [In Persian]
Hosseini, H. (2004), development and index of human resources development and its situation in Iran, Pik Noor Quarterly, 6 (1). [In Persian]
Inglesi-Lotz, R. & Dogan, E. (2018). The role of renewable versus non-renewable energy to the level of CO2 emissions a panel analysis of sub-Saharan Africa’s Βig 10 electricity generators. Renewable Energy, 123, 36-43. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.05.210
Kahouli, B. (2017). The Causality Link between Energy Electricity Consumption, CO2 emissions, R&D Stocks and Economic Growth in Mediterranean Countries (MCs). Energy, 145, 388-399 https://doi.org/ 10.1016/j.energy.2017.12.136
Khoshnevis, M. & Pajooyan, J. (2012). Investigating the impact of environmental pollution on the Human Development Index (HDI) in developed countries, Financial Economics 6(20), 39-68. DOR: 20.1001. 1.25383833.1391.6.20.2.2. [In Persian]
Khoshnevis, M. & Pajooyan, J. (2016). The study of the role of development on the impact of environmental pollution on the human development index. Quarterly Energy Economics Review, 12 (48), 33-61. [In Persian]
Li, B. & Wu, S. (2017). Effects of local and civil environmental regulation on green total factor productivity in China: A spatial Durbin econometric analysis. Journal of Cleaner Production, 153, 342-353. https://doi.org/ 10.1016/j.jclepro.2016.10.042
Li, Z. & Fang, S. (2011). Suzhou's export trade and environment: An empirical study. Energy Procedia, 5, 2125-2131. https://doi.org/10.1016/ j.egypro.2011.03.367
ling Guo, L., Qu, Y. & Tseng, M. L. (2017). The interaction effects of environmental regulation and technological innovation on regional green growth performance. Journal of cleaner production, 162, 894-902. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.05.210
Lu, Z. N., Chen, H., Hao, Y., Wang, J., Song, X., & Mok, T. M. (2017). The dynamic relationship between environmental pollution, economic development and public health: Evidence from China. Journal of Cleaner Production, 166, 134-147. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.08.010
Mahdavi Adeli, M. H. & Ghanbari, A. (2013). CO2 Emissions, GDP and Energy Consumption: a Multivariate Co integration and Causality Analysis for Iran. Iranian Energy Economics, 3(9), 217-237. [In Persian]
Mariani, F., Pérez-Barahona, A., & Raffin, N. (2010). Life expectancy and the environment. Journal of Economic Dynamics and Control, 34(4), 798-815. https://doi.org/10.1016/j.jedc.2009.11.007
Martinez-Zarzoso, I. & Bengochea Morancho, A. (2003). Testing for an environmental Kuznets curve in Latin-American countries. Revista de Análisis Económico, 18(1).
Mohammadi, H. & Sakhi, F. (2013). The relationship between trade, investment and human development index on environmental quality. Quarterly Journal of The Macro and Strategic Policies, 1(3), 55-75. [In Persian]
Mohammadi, H. & Terjari Seraji, M. (2013). Investigation of the Relationship between Economic Growth, Trade Openness and Environmental Pollution: A Review of Selected Countries in the Middle East. Iranian Energy Economics, 2(6), 183-207. [In Persian]
Mustafa, G., Rizov, M. & Kernohan, D. (2017). Growth, human development, and trade: The Asian experience. Economic Modelling, 61, 93-101. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2016.12.007
Narayan, P. K. & Smyth, R. (2004). Temporal causality and the dynamics of exports, human capital and real income in China. International Journal of Applied Economics, 1(1), 24-45.
NNDP. (2009), Human Development Report 1990, New York, Oxford University press, 2000, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 (Issued).
Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289-326
Suri, T., Boozer, M. A., Ranis, G., & Stewart, F. (2011). Paths to success: The relationship between human development and economic growth. World Development, 39(4), 506-522. https://doi.org/10.1016/j.worlddev. 2010.08.020
Tao, S., Zheng, T. & Lianjun, T. (2008). An empirical test of the environmental Kuznets curve in China: a panel cointegration approach. China Economic Review, 19(3), 381-392.
Torabi, T., Khajooeipour, A., Tarighi, S., & Pakravan, M. R. (2015). The effect of energy consumption, economic growth and international business on greenhouse gas emission in Iran. Economic Modeling, 9(1), 63-84. [In Persian]
World Bank, (2016). The Cost of Air Pollution: Strengthening the Economic Case for Action. www.indiaenvironmentportal.org.in/files/file/cost%20of %20air% 20pollution.pdf (Accessed 25 July 17).[1]
 
.