بررسی اثر توسعه مالی، تجارت و رشد اقتصادی بر انتشار دی اکسید کربن در کشورهای بریکس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیات علمی دانشکده اقتصاد علامه طباطبائی

چکیده

با افزایش نگرانی‌های جهانی نسبت به تغییرات اقلیمی و پیامدهای زیست‌محیطی آن، تحلیل رابطه بین متغیرهای اقتصادی و انتشار آلاینده‌ها، به‌ویژه در اقتصادهای نوظهور، اهمیت دوچندانی یافته است. کشورهای عضو بریکس به عنوان اقتصادهای پیشرو و در حال توسعه، نه‌تنها نقش کلیدی در رشد اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند، بلکه از جمله بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان انرژی فسیلی و آلاینده‌های زیست‌محیطی به شمار می‌روند. این پژوهش با هدف بررسی اثر توسعه مالی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) و رشد تجارت بر انتشار دی‌اکسید کربن (CO₂) در کشورهای بریکس انجام شده و می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که آیا این متغیرها منجر به افزایش آلودگی شده و فرضیه پناهگاه آلودگی را تایید می‌کنند یا در کاهش انتشار آلاینده‌ها موثرند؟ برای این منظور، از روش پانل دیتا طی دوره 1997 تا 2020 بهره گرفته شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد توسعه مالی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، رشد تجارت و رشد اقتصادی در بریکس به‌طور معناداری با افزایش انتشار(CO₂) همراه بوده‌اند. توسعه مالی و ورود سرمایه‌های خارجی بیشتر در بخش‌های آلاینده و انرژی‌بر متمرکز شده و کمتر به سمت فناوری‌های پاک هدایت شده‌اند. علاوه بر این، تجارت خارجی نیز به جای انتقال تکنولوژی‌های سبز، موجب تشدید تولید صنعتی و مصرف انرژی‌های فسیلی شده است. در پایان، اعمال سیاست‌های محیط‌زیستی سختگیرانه، جهت‌دهی سرمایه‌گذاری‌ها به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های پاک، و ارتقاء بهره‌وری انرژی برای دستیابی به توسعه پایدار در این کشورها، از جمله ایران، پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the effect of financial development, trade and economic growth on carbon dioxide emissions in BRICS countries

چکیده [English]

با افزایش نگرانی‌های جهانی نسبت به تغییرات اقلیمی و پیامدهای زیست‌محیطی آن، تحلیل رابطه بین متغیرهای اقتصادی و انتشار آلاینده‌ها، به‌ویژه در اقتصادهای نوظهور، اهمیت دوچندانی یافته است. کشورهای عضو بریکس به عنوان اقتصادهای پیشرو و در حال توسعه، نه‌تنها نقش کلیدی در رشد اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند، بلکه از جمله بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان انرژی فسیلی و آلاینده‌های زیست‌محیطی به شمار می‌روند. این پژوهش با هدف بررسی اثر توسعه مالی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) و رشد تجارت بر انتشار دی‌اکسید کربن (CO₂) در کشورهای بریکس انجام شده و می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که آیا این متغیرها منجر به افزایش آلودگی شده و فرضیه پناهگاه آلودگی را تایید می‌کنند یا در کاهش انتشار آلاینده‌ها موثرند؟ برای این منظور، از روش پانل دیتا طی دوره 1997 تا 2020 بهره گرفته شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد توسعه مالی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، رشد تجارت و رشد اقتصادی در بریکس به‌طور معناداری با افزایش انتشار(CO₂) همراه بوده‌اند. توسعه مالی و ورود سرمایه‌های خارجی بیشتر در بخش‌های آلاینده و انرژی‌بر متمرکز شده و کمتر به سمت فناوری‌های پاک هدایت شده‌اند. علاوه بر این، تجارت خارجی نیز به جای انتقال تکنولوژی‌های سبز، موجب تشدید تولید صنعتی و مصرف انرژی‌های فسیلی شده است. در پایان، اعمال سیاست‌های محیط‌زیستی سختگیرانه، جهت‌دهی سرمایه‌گذاری‌ها به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های پاک، و ارتقاء بهره‌وری انرژی برای دستیابی به توسعه پایدار در این کشورها، از جمله ایران، پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها [English]

  • financial development
  • exchange
  • CO2 emissions
  • BRICS countries
  • panel data

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 19 آذر 1404
  • تاریخ دریافت: 20 آبان 1404
  • تاریخ بازنگری: 11 آذر 1404
  • تاریخ پذیرش: 19 آذر 1404