بررسی اثر افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر تقاضای نهاده‌های مؤثر بر کیفیت محیط زیست در تولید گندم استان فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز

2 استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز

چکیده

در مطالعه حاضر پس از تکمیل پرسشنامه و جمع­آوری داده­های مقطعی سال زراعی 93ـ1392 از 201 تولیدکننده گندم آبی منتخب به روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چند­ مرحله­ای در منطقه فسا، اثرات افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر تقاضای نهاده‌های مؤثر بر کیفیت محیط زیست بررسی شد. ابتدا با استفاده از سیستم عرضه تقریبا ایده­آل تابع تقاضای نهاده­های تولید گندم برآورد و رابطه مکملی و جانشینی بین نهاده­ها تعیین شد. سپس با افزایش قیمت حامل­های انرژی (گازوئیل و برق) با اعمال سناریوهای مختلف برنامه هدفمندی یارانه­ها، به محاسبه تغییرات مقدار تقاضای نهاده‌های تولید پرداخته شد. در این مطالعه از تغییرات مقدار تقاضای نهاده‌های آب، سموم شیمیایی، کود شیمیایی و حامل‌های انرژی به عنوان نهاده‌هایمؤثربرکیفیت محیط زیست استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که کشش‌های خود قیمتی جبرانی تقاضا برای همه نهاده‌های مورد بررسی منفی است. همچنین کشش­های متقاطع جبرانی بیانگر وجود رابطه مکملی بین نهاده‌های گازوئیل و ماشین­آلات و برق و نیروی کار و رابطه جانشینی بین نهاده‌های گازوئیل و برق و نیز گازوئیل و نیروی کار می‌باشد. اثرات افزایش قیمت گازوئیل و برق نشان داد که با افزایش قیمت این حامل‌ها، مقدار تقاضای نهاده‌هایمؤثربرکیفیت محیط زیست افزایش می‌یابد. لذا پیشنهاد می‌شود که سیاست فوق در تولید گندم با احتیاط بیشتر صورت گیرد. در نهایت علی‌رغم پایین بودن کشش­های خود قیمتی و متقاطع جبرانی تقاضای نهاده‌ها، جانشین بودن آن‌ها به­طور تلویحی می‌تواند حاکی از تمایل مناسب تولیدکنندگان به استفاده از سایر نهاده­ها به جای انرژی باشد. لذا پیشنهاد می­شود دولت تکنولوژی­های جایگزین انرژی و سازگار با محیط‌زیست را معرفی و ترویج نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Investigation Effect of Energy Carriers’ Price Surging on Quantity of Demand Inputs Affecting Environmental Quality in Wheat Production in Fars Province

نویسندگان [English]

  • hassan azarm 1
  • . . 2
1 Department of Agricultural Economics, University of Shiraz
2 .
چکیده [English]

In the present study, the cross sectional data of 2013-14 were collected through questionnaires from 201 irrigated-wheat producers in Fasa applying multistage random cluster sampling to investigate the effects of energy carriers’ price rising on environmental quality. Firstly, through utilizing Almost Ideal Supply System and estimating the demands of wheat inputs and the complementary and substitutionary relationships between the inputs. Then, consistence with targeted subsidies plan, various energy (gas oil and electricity) prices increase scenarios are employed to calculate changes in the demand for production inputs. In this study, changes in quantity demand inputs for water, chemical pesticides, fertilizers and energy carriers’ has been used as an indicator of environmental quality. The results indicated that own-price elasticity of compensated demand are negative for all inputs. Also the cross elasticities of compensated coefficients revealed complementary relationships between gas, oil, machinery and electricity, labor, and the substitutionary relationship between gas oil and electricity and as  well as gas oil and labor. The effects of the price rising of gas oil and electricity indicated that by increasing in price these carriers, the environmental quality reduced. Therefore, it is suggested that policy in wheat production should be implemented with further considerations. Finally, despite its low own-price and cross elasticities of compensated demand inputs, the substitutionary they can implicitly suggests appropriately willingness of producers to use inputs other instead of energy. Therefore, it is suggested that the government should introduce technologies replacing energies and promote consistent environmental instead.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Energy Carriers
  • Almost Ideal Supply System
  • Environmental Quality
  • Irrigated Wheat
  • Fars Province

مراجع

ارباب، م، و عباسی فر، ز. (1391). بررسی رابطه آلودگی آب و رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته . فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی، سال اول، 3: 16-1.
اعظم­سلگی، ع.، نبی زاده، ر. و گودینی، ک. (1388). بررسی مصرف رابطه حامل­های انرژی در پردیس مرکزی دانشگاه تهران و انتشار آلاینده­های زیست محیطی ناشی از آن. مجله سلامت و محیط، فصلنامه علمی پژوهشی انجمن علمی بهداشت محیط ایران، 2: 159-150.
ترازنامه انرژی. (1390). معاونت برق و انرژی وزارت نیرو. تهران، قابل دسترس در پایگاه اطلاع رسانی http://pep.moe.org.ir
خانه کشاورز ایران. (1394). آمار کشاورزی، قابل دسترس در www.khanehkeshavarz.ir زیبایی، م. (1386). عوامل موثر بر عدم تداوم در استفاده از سیستم­های آبیاری بارانی در استان فارس:  مقایسه تحلیل لاجیت و تحلیل ممیزی. مجلهاقتصادوکشاورزی، 2: 194-183.
شرکت توانیر. (1394). تازه­های آمار، www.tavanir.org.ir
عابدی، س. و تهامی­پور، م. (1393). برآورد ارزش سایه­ای دی اکسید کربن در تولید گندم با رویکرد تابع فاصله. دومین همایش ملی مهندسی و مدیریت کشاورزی محیط زیست و منابع طبیعی پایدار. تهران 20 اسفند دانشگاه شهید بهشتی.
فرج­زاده، ز. ترکمانی، ج. و نجاتی، ع. (1387). مطالعه‌ی تبادل میان اهداف بهره‌برداران و سیاست‌گزاران در مصرف آب: مطالعه‌ی موردی منطقه‌ی فسا. اقتصادکشاورزی و توسعه، 2: 184-159.
فرج­زاده، ز. و نجفی، ب. (1388). ارزیابی آثار رفاهی کاهش یارانه کودشیمیایی در بازارگندم و برنج. اقتصادکشاورزی و توسعه، 72: 24-1.
مداح، م، و عبداللهی، م. (1392). اثر کیفیت نهادها بر آلودگی محیط زیست در چارچوب منحنی کوزنتس با استفاده از الگوهای پانل دیتا ایستا و پویا (کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی). فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی، سال دوم، 5: 186-171.
وزارت نیرو. (1389) ترازنامه انرژی تهران. قابل دسترس در پایگاه http://pep.moe.org.ir 
وزرات جهاد کشاورزی. (1392). دفترآمار و فناوری اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی.  بانک­های اطلاعاتی. قابل دسترس در پایگاه اطلاع رسانی http://www.maj.ir     
Akbostanci, E., Turut-Asik, S., Tunc, G., (2009). The relationship between income and environment in Turkey: is there an environmental Kuznets curve? Energy Policy, 37, 861-867.
Deaton, A., & Muellbauer, J. (1980). An almost ideal demand system. The American Economic Review, 70: 312-326.
Dinda, S., Coondoo, D., (2006). Income and emission: a panel data based cointegration analysis. Ecol. Econ. 57, 167-181.
Galeotti, M., Manera, M., Lanza, A., (2009). On the robustness of robustness checks of the environmental Kuznets curve hypothesis. Environ. Resour. Econ, 42 (4), 551-574.
Greene, W. H. (2000). Econometric Analysis. Prentice Hall International. Inc., Upper Saddle River, New Jerse.
Gurgul, H., Lach, L., (2011). The role of coal consumption in the economic growth of the Polish economy in transition. Energy Policy, 39, 2088-2099.
Taljaard, P. R., Alemu, Z. G., & Van Schalkwyk, H. D. (2004). The Demand for Meat in South Africa: An Almost Ideal Estimation. Agrekon, 43: 430–443.
Thompson, A. (2013). An almost ideal supply system estimate of US energy. Energy Economics, 40: 813-818.
Wang, S.S., Zhou, D.Q., Zhou, P., Wang, Q.W., (2011). CO2 emissions, energy consumption and economic growth in China: a panel data analysis. Energy Policy, 39, 4870-4875.
World Bank. (2005). Islamic republic of Iran cost assessment of environmental degradation. Report No. 32043-IR, Washington D.C.
فصلنامه اقتصاد محیط زیست و منابع طبیعی
دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 2
اردیبهشت 1397
صفحه 33-57

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 آذر 1395
  • تاریخ بازنگری: 21 اسفند 1396
  • تاریخ پذیرش: 16 اسفند 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار